Kojenerasyon ve Trijenerasyon Arasındaki Fark Nedir?

6 Dakika Okuma

Kojenerasyon

Kojenerasyon, ısı ve elektriğin beraber üretildiği, beraber üretim anlamına gelmektedir. Kojenerasyonda, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye çeviren gaz motoru, dizel motoru veya gaz türbini kullanılır. Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmek için de jeneratör veya alternatör sistemleri kullanılmaktadır. Isı enerjisinin büyük bir kısmını elde etmek için, kimyasal enerji mekanik enerjiye dönüştürülürken meydana gelen egzoz gazlarından yararlanılmaktadır. Elektriğin ve ısının meydana getirdiği iki enerji şeklinin de farklı bölmelerde üretilmesinden daha ekonomik sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Basit çevrimde çalışan yani sadece elektrik üreten bir tesis enerjinin % 30-40’ını elektriğe çevirebilir. Kojenerasyonda ise yüksek oranda yakıt tasarrufu ve enerji verimliliği elde edilerek kazanç sağlanmaktadır.Bu kazançla enerji üretimi daha çevreci bir hale gelmektedir. Uzun zamandır dünya genelinde çoğunlukla tesisler kojenerasyonu tercih etmekte; işletmeler kazanırken temiz çevre faktörünü de dikkate almaktadırlar.

Trijenerasyon

shutterstock_1054607693 (1) Trijenerasyon enerjinin elektrik, ısı ve soğutma formlarında aynı sistemden aynı anda üretilmesidir. Sistemde aktarılan mekanik güçten alternatör aracılığıyla elektrik gücü üretilir. Ayrıca duman gazından yararlanılarak sıcak hava ve sıcak su elde edilir. Baca vasıtasıyla dış ortama aktarılacak duman gazının içerdiği ısı enerjisinden faydalanılarak enerji tasarrufu yapılır ve böylece enerji verimi yükselir. Elektrik, ısı ve soğutma enerji formlarının kendi başlarına ayrı yerlerde üretilmesinden daha ekonomiktir.

Soğutma sistemleri mekanik ve absorbsiyonlu olmak üzere iki çeşittir. Absorbsiyonlu soğutma sistemlerinde kullanılan soğutkan işlevlerine göre de değişmektedir. Soğutma sistemi, soğutma talebi olan endüstriyel uygulamalarda kojenerasyon tesisleri ile beraber kullanılarak üretilen termal enerjinin dengeli kullanımını sağlar, elektrik tüketimini dengeler ve karbondioksit salınımını azaltır. Aynı anda hem ısı, hem elektrik hem de soğutma üretimi anlamına gelen trijenerasyon tesisi olarak da isimlendirilen bu sistemler, kullanıcı taleplerine bağlı kalarak özel olarak tasarlanıp ayarlanırlar. Isı-güç santrallerinde atık ısıyı absorbsiyonlu soğutma sistemlerinde kullanarak soğutma üretmek mümkündür.

Uygulamada genel olarak kullanılan 2 çeşit absorbsiyonlu soğutma sistemi vardır. Bu sistemler amonyak su ve su - lityum bromür ikili karışımlarını kullanan sistemdir. Amonyak - su ile çalışan çevrimler 0 derecenin aşağısındaki soğutma sıcaklıkları için kullanılabilir. Su-lityum bromürle çalışan çevrimlerin alt çalışma sınırı 4 derece olduğundan, çoğunlukla iklimlendirme uygulamaları için tercih edilirler.

Absorbsiyonlu soğutma sistemleri, birinci ve ikinci olarak adlandırılan, iki farklı akışkanla ve ısı enerjisi ile birlikte çalışan sistemlerdir. Buharlaşan gaz akışkan olup soğutucu görevi yapmaktadır. Bu akışkanın çevrimi gerçekleştirebilmesi için diğer akışkan tarafından emilmesi gerekir. Tek kademeli absorbsiyonlu soğutma sistemi, düşük basınçtaki soğutucu akışkan buharı, yine alçak basınçta sıvı fazına çevrilir. Bu dönüşüm, absorban adı verilen ikinci akışkan tarafından gerçekleştirilebilir.

Yutma işlemi, birbiri ile karışabilen maddelerin birbiriyle karışabilme niteliği ve çoğunluk olarak soğutucu akışkan ile yutucu madde molekülleri arasındaki bir araya gelme sebebiyle ortaya çıkar.

Kojenerasyon ve Trijenerasyon Arasındaki Fark Nelerdir?

Trijenerasyonun kojenerasyondan farkı sisteme fazladan olarak dahil edilen soğutma sistemidir. Bu sistemler genelde absorbsiyonlu soğutma sistemidir. Atık gazların, absorbsiyonlu(yutucu) soğutucularda kullanılarak soğutma üretilmesi bileşik ısı, güç üretimi için yeni bir işlemdir. Böylece elektrik ve ısı yanında, bileşik ısı, güç elde edilmesiyle soğutmada de elde edilebilir.

Yaz mevsiminde çoğunlukla ihtiyaç duyulan ısı miktarı daha azdır. Bu halde elektrik üretiminden açığa çıkan atık ısı absorbsiyonlu soğutma sistemi aracılığıyla soğutma enerjisine dönüştürülür.

KAYNAKÇA:

İlginizi çekebilecekler diğer içerikler