Dağıtık Enerji

Kojenerasyon Araçları Nelerdir?

7 Dakika Okuma

Enerjimiz Etkinlik

KOJENERASYON NEDİR? KOJENARASYONUN İŞLEYİŞİ NASILDIR?

Öncelikle  kojenerasyon hakkında bilgi edinelim. Kojenerasyon, ısı ve elektrik enerjisinin aynı zamanda elde edilmesi anlamına gelir. Üretilen ısı enerjisi kurutma, buhar, sıcak su ve kızgın yağı elde etmek amaçlı kullanılmaktadır. Kojenerasyon sistemlerinin en büyük avantajı, toplam termik ve elektrik verimin, klasik enerji santrallerine göre yüksek seviyede olmasıdır.

Örnek verecek olursak elektriksel verimlilik, termik santrallerde ancak %40’ları bulurken, gaz motorlu enerji santrallerindeki basit çevrim uygulamalarında elektriksel verimliliği en çok %46’lara, kombine çevrimde ise %61’lere ulaşabilmektedir. Orta ölçek sayılan (200 MW) doğal gazlı kombine çevrim santrali veriminin %56, büyük ölçeklilerde (450 MW ve üstü) ise en yüksek  %61 verimlerde çalıştığı düşünülürse, %85-90 toplam verimlilikle çalışan kojenerasyonun bu açıdan ne kadar avantajlı olduğu daha iyi görülecektir.

BİR KOJENARASYON SÜRECİNİ OLUŞTURAN ANA EKİPMANLAR/ ARAÇLAR NELERDİR?

shutterstock_1216472701

  • Gaz Jeneratörü
  • Yanma Hücresi / Odası
  • Gaz Türbini / Gaz Motoru
  • Jeneratör / Alternatör
  • Atık Isı Kazanı

KOJENERASYON SÜRECİNİN İŞLEYİŞİ

shutterstock_1250123290

  • Hava basınçlı kompresör vasıtası ile yanma hücresine gönderilir.
  • Yakıt kaynağından, yanma hücresine dizel, doğalgaz, biyogaz veya çöp gazı gelir.
  • Yanma sonucu sıcak gazlar, gaz türbinine gelerek rotasyonel hareketi sağlar.
  • Mekanik enerji, jeneratör aracıyla elektrik enerjisine çevrilir. Bu ana kadar olan adımlar, geleneksel elektrik üretiminde kullanılan adımlardır. Bu noktadan itibaren, kojenerasyon teknolojisi başlar.
  • Önceki adımda yanma ürünü sıcak egzoz gazları, atık ısı kazanına gelerek buhar üretiminde kullanılır.
  • Oluşan buharın bir kısmı, ısınma ve sıcak su ihtiyaçlarında ve endüstriyel uygulamalarda buhar olarak kullanılır.

KOJENERASYON SİSTEM ARAÇLARI NELERDİR?

Gaz Jeneratörü: Motor, alternatör ve şaseden oluşur.

Acil Durum Soğutma Radyatörü: Gaz motorunun soğutulması için kullanılır. Elde edilen ısı enerjisi eğer işletmede kullanılmayacaksa ya da az miktar kullanılarak artan kalan ısı gaz motoruna geliyor ise gaz motoruna gelmeden önce bypass edilerek radyatörlerde soğutma sağlanarak gaz motorunun kabul ettiği ölçülere gelinceye kadar sıcak su motora yönlendirilir. HT (Ceket suyu) ve LT (Hava Soğutma) devrelerinin aynı soğutucu ünitede soğutulması mümkündür.
 
Ceket Suyu Eşanjörü: Eşanjörde, birbirine karışmadan dolaşan, ancak birbirine ısı transferi yapabilen iki ayrı akışkan devresi mevcuttur. Plakalı eşanjörlerin kullanımı vasıtasıyla motorun gövdesinden ısı enerjisi elde edilir.

Egzoz Eşanjörü: Borulu ısı eşanjörleri ısı aktarım yüzeyi borulardan meydana gelir. Bu eşanjörlerle, doğalgaz, LPG, dizel, biyogaz vs. yakıtlarla çalışan motorların egzoz gazlarındaki atık ısının enerjisini ikinci devresindeki suya alarak sıcak su elde edilir.

Absorbsiyonlu Soğutma Sitemi: Sistemden üretilen atık ısı ile çalışan soğutma enerjisi sağlanan sistemdir. Sıcak su ve egzoz gazı ile çalışabilen örnekleri mevcuttur.

Konrol Panelleri: Senkronizasyon sisteminin tüm kontrollerinin gerçekleştirildiği panodur. İçerisinde jeneratör kontrol sistemi, motor hız kontrolü, gaz hattı ve oksijen kontrolü, senkronizasyon sistemi, ateşleme ve vuruntu ve titreşim kontrolleri bölümleri bulunmaktadır.

Gaz Yolu Araçları: Yakıt olarak kullanılan gazın motorun giriş değerlerine uygun hale getirilerek motora verilmesini sağlayan ekipmanlardır. Bunlar:

  • Ana Kapatma Vanası
  • Küresel Vana
  • Filtre
  • Manometre
  • Test Bağlantısı
  • Gaz Basınç Regülatörü
  • Manometre
  • Minimum Gaz Basınç Presostatı
  • Çift Selenoid Vana
  • Maksimum Gaz Basınç Presostatı
  • Kompansatör

 KAYNAKÇA:

  1. https://pb.edu.pl/oficyna-wydawnicza/wp-content/uploads/sites/4/2018/12/Buildings-2020-part2-rozdz7.pdf
  2. http://www.pw.com.tr/ss/upload/upload2265.pdf
  3. https://www.enerjiportali.com/kojenerasyon-nedir-nerelerde-kullanilir/
  4. https://www.ge.com/power/applications/chp
  5. https://www.cogeneurope.eu/knowledge-centre/what-is-cogeneration

İlginizi çekebilecekler diğer içerikler